Is een gloednieuw dorp in de laagste polder van het land verstandig? (2024)

GOUDA - Bouwen in de allerlaagste polder van Nederland, terwijl klimaatverandering de polders in de nek hijgt en het gevaar van overstroming alleen maar groter wordt. Deze week stemden de raadsleden in met het bestemmingsplan, maar is dat wel zo verstandig? Volgens het hoogheemraadschap en het kenniscentrum voor bodemdaling moet het bouwen kunnen: 'Maar je moet wel alles goed van te voren hebben uitgezocht.'

Na maanden, zo niet jaren vergaderen is er deze week een klap op gegeven: de bouw van 'het Vijfde Dorp' kreeg definitief groen licht van de gemeenteraad. Wel moet de gemeente Zuidplas hard aan het werk. Naar veel zaken, zoals hoe moet worden omgegaan met al het water in de polder, moet nog onderzoek worden gedaan.

Dat is in de Zuidplaspolder van cruciaal belang, vindt het Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard. Zij hebben daarom 'strenge voorwaarden' om te gaan bouwen in de laagste polder van het land.

Het nieuwe dorp moet een 'klimaatdorp' worden. Alle voorbereidingen die horen bij klimaatverandering moeten worden getroffen. 'Een dorp bouw je immers niet voor één generatie, maar ook voor de generaties daarna', vertelt hoogheemraad Josien van Capelle (Water Natuurlijk).

Van Capelle en de politieke partijen maken zich zorgen dat de noodzakelijke maatregelen onvoldoende zijn opgenomen in de plannen. Ze stuurden daarom twee brandbrieven. Het waterhuishoudingsplan is namelijk nog niet gemaakt, terwijl dat volgens het hoogheemraadschap gebruikelijk is vóór het vaststellen van een bestemmingsplan.

'Het klimaat verandert, dus je moet ver vooruit kijken. Er bestaat bijvoorbeeld altijd een kans dat een dijk breekt', gaat Van Capelle verder. 'Dan moet je de bewoners veiligheid en zekerheid kunnen bieden, daar moeten we ons op voorbereiden.'

Daarom wil het hoogheemraadschap een hoger vloerpeil. Kortom, de grond moet worden opgehoogd worden op de plek waar wordt gebouwd. 'Mensen moeten altijd kunnen schuilen op de eerste verdieping, op het moment dat het gebied overstroomt', vertelt de hoogheemraad daarover.

Een andere voorwaarde is dat de polder in het geval van een regenbui zoals in Limburg genoeg water kan opvangen. Regenwater in de sloten kan worden ‘opgeslagen' om te gebruiken in droge periodes. Het waterschap stuurt daarom aan op een flexibel peil nodig van vijftig centimeter, nu staat er in de plannen dat er dertig centimeter komt. Uit onderzoek moet blijken wat er nodig is.

'Hoe meer ruimte je hebt, hoe meer water je kan opvangen. Dat regenwater is ook goed voor de waterkwaliteit, want op die manier hoef je minder water van andere plekken te halen om ervoor te zorgen dat de kwaliteit goed is', vertelt Van Capelle.

Het probleem is vervolgens wel dat juist een groter flexibel peil flink duurder is voor de gemeente, die zelf voor het geld moet zorgen bij het bouwen van dit nieuwe dorp. Kortom, er zitten veel haken en ogen aan de bouwplannen. 'Maar als aan de voorwaarden wordt voldaan, moet het kunnen', zegt het hoogheemraadschap.

Maar is het wel zo verstandig, dat nieuwe dorp bouwen in de allerlaagste polder? Volgens Robert van Cleef, van het Kenniscentrum Bodemdaling en funderingen, kan het heel goed. Maar er zijn wel flink wat uitdagingen. 'We hebben immers al jaren ervaring met wonen in een waterdelta. Maar je zal de zaken voordat je er gaat bouwen echt goed moeten uitzoeken.'

'In een diepe, laaggelegen polder moet je namelijk extra alert zijn op extra uitdagingen voor het water- en bodemsysteem', legt Van Cleef uit. 'Het tegengaan van opbarstingen van kwel (grondwater dat omhoog komt) is een van de grootste uitdagingen.'

Het is volgens Van Cleef vooraf moeilijk te voorspellen hoe de bodem en het grondwater 'zich in zo'n omvangrijke opgave gaan gedragen.' Het gaat dan bijvoorbeeld over bodemdaling, een probleem waar ook de bewoners zo hun bedenkingen over hebben, omdat hun woningen kunnen verzakken.

'Het is goed te begrijpen dat er zorgen zijn bij bestaande bewoners bij een grootschalige ontwikkeling als deze', zegt Van Cleef. 'Je zal in dat geval moeten kijken naar maatwerkoplossingen die passend zijn voor de betreffende woning, iets wat de gemeente de komende tijd ook gaat doen.'

De komende maanden gaan het hoogheemraadschap en de gemeente Zuidplas verder onderzoeken wat er precies nodig is om de bouw van dat Vijfde Dorp te kunnen starten. Met het onderzoek naar het waterhuishoudingsplan wordt in elk geval dit jaar nog gestart. Want, zo vond ook wethouder Jan Willem Schuurman: 'Het huiswerk is inderdaad niet af.'

Radio West