Rode bloedcellen (erytrocyten) leveren zuurstof door het lichaam en zijn tevens nodig om koolstofdioxide uit het lichaam te verwijderen. Erytrocytenindices zijn waarden (indices) met betrekking tot erytrocyten (rode bloedcellen). Deze waarden maken deel uit van een volledig bloedonderzoek dat de arts inzet voor het controleren van het bloed. Het is dankzij de elektrocytenindices voor de arts gemakkelijker om een diagnose te stellen van bloedarmoede. Enkele veel voorkomende oorzaken van bloedarmoede zijn een tekort aan ijzer in de voeding (ferriprieve anemie), een vitamine B12-tekort, bloedverlies of maagdarmproblemen. Het helpt dan meestal om meer ijzer op te nemen of om de onderliggende oorzaak van het ijzergebrek aan te pakken zodat het aantal rode bloedcellen weer genormaliseerd wordt.
- MCV (mean corpuscular volume)
- Hoog MCV
- Laag MCV
- MCH (mean corpuscular hemoglobin)
- Hoog MCH
- Laag MCH
- MCHC (mean corpuscular hemoglobin concentration)
- RDW (red-cell distribution width)
De waarden van rode bloedcellen zijn samengesteld uit vier hoofdcomponenten met name gemiddeld corpusculair volume (MCV) van de bloedcellen, gemiddeld corpusculair hemoglobine (MCH), gemiddelde corpusculaire hemoglobineconcentratie (MCHC) en een spreiding van de grootte van de rode bloedcellen (RDV).
MCV (mean corpuscular volume)
MCV staat voor mean corpuscular (cell) volume. Deze Engelse term duidt op het gemiddeld volume per erytrocyt (Ht/aantal erytrocyten). Normaal gezien bedraagt dit 80100 fl (femtoliter). Een femtoliter is een inhoudsmaat ter grootte van 0,000.000.000.000.001 liter. Bij microcytose is het MCV te laag, bij normocytose is het MCV normaal en bij macrocytose is het MCV te hoog.
Hoog MCV
Hypothyreoïdie (trage schildklier)Vermoeidheid, een gewichtstoename en een gezwollen gezicht zijn tekenen van een vertraagde schildklierwerking (hypothyreoïdie). De MCV-waarden zijn hierbij gewoonlijk hoger dan 100 fl, de schildklierfunctie heeft namelijk invloed op de productie van rode bloedcellen.
LeverziekteHoge MCV-waarden duiden soms op een leverziekte. Een slecht werkende lever zorgt namelijk voor een groter MCV van de rode bloedcellen. Een chronische leverziekte put de voorraad van vitamine B12 uit. Hierdoor verhoogt het gemiddelde corpusculaire volume van de rode bloedcellen hetgeen leidt tot macrocytose (vergrote rode bloedcellen) en een vorm van megaloblastische anemie (bloedarmoede met vergrote moedercellen in de rode bloedlichaampjes).
MedicatieHet gebruik van bepaalde medicijnen leidt tot een verhoogd gemiddeld corpusculair volume rode bloedcellen. Hierbij is mogelijk maar zeker niet altijd bloedarmoede aanwezig.
Overmatig alcoholgebruik leidt tot hogere MCV-waarden in het bloed / Bron: Jarmoluk, Pixabay
Overmatig alcoholgebruik schaadt de leverfunctie. Verhoogde MCV-niveaus komen dan ook vaak voor bij alcoholisten. Grote hoeveelheden alcohol tasten namelijk de productie van rode bloedcellen door de lever aan.
VitaminetekortenDoor een tekort aan vitamine B9 (foliumzuur) of een vitamine B12-tekort, ontstaat sneller een verhoogd MCV. Zowel foliumzuur als vitamine B12 zijn essentieel voor een goede hersenfunctie en een sterk immuunsysteem. Een vitamine B12-tekort kenmerkt zich door constante hoofdpijn of migraine (aura en/of eenzijdige hoofdpijn). Lage niveaus van vitamine B12 en B9 tasten namelijk de DNA-synthese en productie van rode bloedcellen aan.
Laag MCV
Chronische bloedingBij ernstige menstruatiebloedingen of maagdarmproblemen ontstaat chronisch bloedverlies. Dit zorgt voor lagere MCV-niveaus. De bloedcellen zijn niet in staat om zich snel genoeg aan te vullen wanneer sprake is van chronische bloedingen.
IJzertekortIJzertekort in het bloed (ferriprieve anemie) komt vaak voor als oorzaak van bloedarmoede. Dit is het resultaat van onvoldoende ijzeropname via de voeding. Enkele symptomen van bloedarmoede door een tekort aan ijzer zijn constante vermoeidheid, concentratieproblemen, moeilijk om ziektes te bestrijden en scheuren in de mondhoeken.
Andere oorzaken voor lage MCVLage MCV-waarden wijzen mogelijk op thalassemie (erfelijke bloedaandoening met een tekort aan hemoglobine), toxische loodvergiftiging, zeldzame enzymdeficiënties of sideroblastische bloedarmoede.
MCH (mean corpuscular hemoglobin)
Mean corpuscular hemoglobin (MCH) is de Engelse term die duidt op de gemiddelde hoeveelheid hemoglobine per erytrocyt (Hb/aantal erytrocyten). De normale waarde is 1,72,1 fmol (femtomol). Hb is de afkorting van hemoglobine (bloedkleurstof), de ijzerhoudende kleurstof van de rode bloedcellen. Hemoglobine maakt een verbinding met zuurstof (oxyhemoglobine (HbO2)), die via de bloedstroom de verschillende weefsels bereikt. MCH meet de gemiddelde hoeveelheid hemoglobine per rode bloedcel.
Hoog MCH
LeverstoornissenEen goede leverfunctie is essentieel voor het lichaam om hemoglobine in de juiste hoeveelheden te produceren. Hoge MCH-niveaus zijn vaak geassocieerd met macrocytaire anemie (bloedarmoede met grote rode bloedcellen) wanneer de lever niet goed functioneert. Een andere reden voor leverproblemen met hoge MCH-waarden is chronisch alcoholmisbruik. Stoppen met het drinken van alcohol stabiliseert de MCH-waarden in het bloed.
Vitamine B12-tekortEen vitamine B12-tekort verhoogt de gemiddelde hemoglobineconcentratie in de rode bloedcellen. Lage niveaus van vitamine B12 en foliumzuur dragen bij tot verhoogde MCH. Naast de tekenen van bloedarmoede ontstaan slaapstoornissen en stemmingswisselingen.
Laag MCH
CoeliakieCoeliakie is een darmaandoening waarbij patiënten problemen hebben door het eten van gluten. Het lichaam absorbeert hierdoor onvoldoend ijzer waardoor lage MCH-waarden tot stand komen. Het gebruik van ijzersupplementen en een glutenvrij dieet is nodig bij patiënten met coeliakie. Na verloop van tijd neemt het MCH-gehalte in het bloed toe.
IJzergebreksanemieIndien patiënten onvoldoende hemoglobine hebben in het bloed, ontstaat bloedarmoede door ijzertekort. Hemoglobine vervoert zuurstof door het lichaam. Bloedarmoede door ijzertekort en een laag hemoglobine resulteren bijgevolg in zwakte, hoofdpijn en prikkelbaarheid.
MaagchirurgieDoor malabsorptie (problemen met de opname van voedingsstoffen) veroorzaakt door maagchirurgie, heeft het lichaam problemen met absorberen van ijzer, wat resulteert in een lage MCH. Een maag-bypass-operatie maakt patiënten vatbaar voor infecties, chronische aandoeningen of auto-immuunziekten.
SchildklierafwijkingenSchildklierafwijkingen leiden mogelijk tot een laag of juist hoog gemiddelde corpusculaire hemoglobine.
MCHC (mean corpuscular hemoglobin concentration)
MCHC is de afkorting van mean corpuscular hemoglobin concentration. In het Nederlands verwijst dit naar de gemiddelde hemoglobineconcentratie per erytrocyt (Hb/Ht). Een normale waarde bedraagt 1923 mmol/l.
Lage MCHC-niveaus zijn vaak gerelateerd aan anemie veroorzaakt door:
- een laag ijzergehalte in het bloed
- enorme bloedingen
- foliumzuur (vitamine B9) -deficiëntie
- malabsorptie als gevolg van gastro-intestinale problemen zoals de ziekte van Crohn, coeliakie of een Helicobacter pylori-infectie
RDW (red-cell distribution width)
RDW staat voor red-cell distribution width. Deze Engelse term duidt op een maat voor de spreiding van de grootte van de erytrocyten. Megaloblastische anemie als gevolg van een tekort aan foliumzuur of B12, leiden tot grote ovale erythrocyten (macroovalocytes) met een normaal hemoglobinegehalte. De MCV en MCH zijn verhoogd, terwijl de MCHC normaal blijft. Dit leidt tot een ongelijke grootte van de rode bloedcellen (anisocytose) en een vaak verhoogd RDW-gehalte. IJzergebreksanemie toont verder ook mogelijk een verhoogde RDW, wat vaak zelfs de eerste afwijkende parameter is, zelfs voordat bloedarmoede en microcytose (kleiner dan normaal rode bloedcellen) aanwezig zijn.
© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Bloedarmoede bij paardenBloedarmoede is een tekort aan rode bloedcellen (anemie), wat bij paarden ontstaat door bloedverlies, te weinig aanmaak…
Wat zijn erytrocyten?Erytrocyt is een ander woord voor rode bloedcel. Het woord erytrocyt komt van de Griekse woorden erythros, wat rood bete…
Bloedcellen in bloed: erytrocyten, leukocyten en trombocytenOns bloed kan worden opgevat als een vloeibaar weefsel voor afweer en transport. Maar waar bestaat het nu uit? Het bloed…
Hoofdpijn, misselijk, duizelig, moe en hartkloppingenDe klachten hoofdpijn, misselijk, duizelig, moe en hartkloppingen kunnen wijzen op bloedarmoede. De medische benaming va…
Loopneus: waterige neus stoppen en een loopneus verhelpenEen loopneus is een vervelende klacht. Een loopneus wordt vaak veroorzaakt door irritatie of een ontsteking van de neuss…
Streptokokkeninfectie: symptomen en besmetting groep AStreptokokkeninfectie symptomen variëren van mild tot ernstig. Een streptokokkeninfectie is elk type infectie veroorzaak…
Bronnen en referenties
- Inleidingsfoto: Frolicsomepl, Pixabay
- Geraadpleegd op 15 januari 2018:
- Chapter 152Red Cell Indices, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK260/
- Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
- De diagnostiek van anemie, https://www.ntvg.nl/artikelen/de-diagnostiek-van-anemie
- Femtoliter, https://www.ensie.nl/wiktionary/femtoliter
- MCV (mean cel volume), https://www.medics4medics.com/nl/medische-analysen/mcv-mean-cel-volume
- MCV, RDW, MCH en MCHC, http://www.medischcentrumhuisartsen.be/documents/labo/pdf/labomailing/lm201112-mcv-rdw-mch-mchc.pdf
- RBC indices interpretation, http://www.eclinpath.com/hematology/tests/rbc-indices-interpretation/
- RBC Indices, https://medlineplus.gov/ency/article/003648.htm
- RBC Indices: What Are They and What They Tell About Your Health, http://www.healthyandnaturalworld.com/rbc-indices/
- Red Blood Cell (RBC) Indices: Definitions and Calculations, https://www.labce.com/spg579119_red_blood_cell_rbc_indices_definitions_and_calcula.aspx
- Afbeelding bron 1: Jarmoluk, Pixabay
 - Shopify)